1998 yılında uygulanmaya başlanan LEED sertifika sistemi, Amerikan Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilmiş bir çevre dostu/yeşil bina sertifikasyon sistemidir. 6 Kasım 2022 itibariyle Türkiye’de 546 LEED sertifikalı bina ve tüm dünyada ise 100.000’den fazla LEED sertifikalı bina olması ile dünyada en yaygın kullanılan sertifika sistemidir. LEED sertifikasyon sistemi güncel standart ve uygulamalara göre sürekli geliştirilmekte, inşa etme biçimimize yenilikçi ve çevreye etkisi düşük yeşil binalar ile katkıda bulunmaya devam etmektedir.
2008 yılında yeşil binaların kullanımı sonrası yapılan araştırmalar, enerji kullanımında %24 ila %50, karbon salınımında %33 ila %39, su kullanımında %40, katı atık da ise %70 tasarruf potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymuştur.
LEED sertifika sistemi, aşağıdaki yedi hedefe ulaşmak için tasarlanmış stratejiler aracılığıyla inşaatın neden olduğu çevre tahribatını azaltmayı ve sürdürülebilir projeler geliştirmeyi teşvik etmeyi amaçlamaktadır:
Hedefler: Karbon ayak izini küçülterek iklim değişikliği ile mücadele etmek, İnsan sağlığını ve esenliğini geliştirmek, Su kaynaklarını korumak, Biyoçeşitliliği korumak ve geliştirmek, Sürdürülebilir ve yenilenebilir malzeme kaynakları kullanımını teşvik etmek, Daha yeşil bir ekonomi oluşturmak, Sosyal eşitliği, çevresel adaleti, toplum sağlığını ve yaşam kalitesini artırmak.
Yeşil binalar, arazi seçiminden başlayarak yapının yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendirildiği, enerji, su, iç ortam kalitesi, malzeme seçimi gibi konular başta olmak üzere, bina kullanıcılarının sosyal-çevresel ilişkilerinin de tasarım sürecine dahil edildiği bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. LEED sertifika sistemi, tasarım sürecinden başlayarak binanın tamamlanmasına kadar devam eden, uzun bir süreçtir. Bu süreçte, birden çok disiplini ilgilendiren konuları kapsamaktadır. Panelsan Fabrika Projesi, LEED sertifikasyon sisteminin güncel standartlar ve uygulamalara göre geliştirilerek düzenlenmiş, güncel versiyonu olan LEED v4 kriterlerine göre tasarlanmıştır.
Panelsan Fabrika projesi, LEED v4 sisteminin aşağıdaki alt başlıkları altında incelenip değerlendirilmiştir ve LEED v4 GOLD Sertifikası adaylık sürecine girmiştir:
Entegre Süreç
Su ve enerji kullanımına dair proje ekipleriyle birlikte projenin ilk aşamalarında ön verimlilik analizleri gerçekleştirilmiş ve buna göre proje tasarımı yönlendirilmiştir.
Konum ve Ulaşım
Proje alanı daha önce yapılaşma olan bir arazi üzerine kurulmuştur. Böylece mevcut yeşil alana zarar vermeden bölgeye entegre olabilmektedir.
Elektrikli araç şarj istasyonu kurulması planlanarak, elektrikli araç kullanımı teşvik edilmektedir.
Sürdürülebilir Arazi
Arazi içerisinde yeşil alan oranının artırılması, bitkilendirmenin bölgenin iklim ve toprak yapısına uygun çeşitli türlerde yapılarak biyoçeşitliliğin artırılması ile sağlıklı ve ekolojik bir yaşam çevresi oluşturulması hedeflenmiştir.
Yağmur suyu toplanmakta ve alternatif su kaynağı olarak kullanılmaktadır. Böylece arazide yağmur suyu yönetimi sağlanarak şebeke altyapısına binen yük azaltılabilmektedir, taşmalar önlenmektedir.
Su Verimliliği
Projede EPA standardına uygun, verimli su armatürleri kullanılması ile kullanıcı konforundan ödün vermeden su verimliliği sağlanması hedeflenmiştir. İç mekan su tüketimi EPA baz değerlerine kıyasla %50 oranında azaltılarak verimlilik sağlanmıştır.
Toplanan yağmur suyunun alternatif su kaynağı olarak kullanılması ile şebekeden su tüketimi azaltılmıştır.
Enerji ve Atmosfer
Bina çatısının tamamında GES sistemi uygulanması planlanmaktadır. Buradan üretilecek elektrik enerjisi ile binanın enerji ihtiyacı karşılanabilecektir. Böylece proje LEED sistemindeki “Optimize Enerji Performansı” ve “Yenilenebilir Enerji” kriterlerinde tam başarı elde edecektir.
Projede havalandırma ve aydınlatma tasarımına dair seçimlerde Amerikan enerji verimliliği standardı (ASHRAE 90.1.2010) gereklilikleri ön planda tutulmuştur.
Mekanik sistemlerinin seçimi, cihaz verimlilikleri, bina kabuğu bileşenlerinin ısıl performansı değerlendirilerek olası verimsizlikler tasarım aşamasında belirlenmiş ve bina enerji verimliliğinde optimum çözümler sağlanmıştır. Böylece enerji giderlerinde tasarruf sağlanacaktır.
İşletme esnasında enerji sarfiyatları, bina enerji takip sistemi vasıtasıyla gözlemlenerek, olası sorunlar ve verimsizlikler tespit edilebilecektir.
Malzemeler ve Kaynaklar
Projede inşaat esnasında çıkan atıklar türlerine göre ayrıştırılarak, geri dönüşüm tesislerine gönderilmiştir. Böylece atık sahasına giden miktarlar önemli ölçüde azaltılması planlanmıştır.
Projede inşaat ve mimari malzemelerin çevreye etkisi düşük olan, EPD sertifikalı, geri dönüştürülmüş içerikli ve yerel malzeme olmasına dikkat edilerek, üretim sürecinde oluşan çevresel etkilerin ölçüldüğü ürünler kullanılmasına özen gösterilmiştir. Bina kullanımı esnasında oluşan geri dönüştürülebilir atıkların ayrı toplanıp, geri dönüşüme gönderilmesine yönelik senaryolar projeye entegre edilmiştir.
İç Mekân Yaşam Kalitesi
İç mekanlarda kullanılacak zemin, duvar, tavan kaplama malzemelerinin içeriğinde, insan sağlığına zararlı uçucu organik bileşiklerin oranlarının uluslararası limitlere uygun olmasına dikkat edilerek, düşük emisyonlu malzemeler seçilmiştir
İç aydınlatma mahal fonksiyonunun ihtiyacına göre uygulanmıştır. Aydınlatma zonlamaları ile gerekmeyen yerlerde aydınlatma kapatılabilecek veya kısılarak verim sağlanabilecektir. Uzun ömürlü Led armatürler seçilmiştir. Aydınlatma elemanlarının renksel geri verim indisleri doğal ışığa yakın seçilmiştir. Ayrıca armatürler kamaşmayı engelleyecek yapıdadır. Bu şekilde iç aydınlatma konforu arttırılmaktadır.
